zondag 26 september 2010

Sterren tellen

Ik hoop dat je hem deze week hebt zien pronken.
Van maandag tot woensdag kon stond hij daar in een heldere sterrenhemel te fonkelen naast de bijna volle maan: Jupiter!
De rest van de week strooide de regenlucht roet in het eten. Maar ik heb ervan genoten.

image

Fantastisch al die fonkelende lichtjes aan het firmament.
Hoeveel sterren zou je zo wel kunnen zien?
Ik praat hier over sterren, zoals onze zon, niet over planeten zoals Jupiter en ook niet over andere “dode” hemellichamen zoals onze maan.
Dat is niet zomaar te tellen natuurlijk en dus ben ik maar gaan zoeken wat daarover bekend is.
Een uitstekende bron voor zulke vragen is de immer betrouwbare en door echte wetenschappers gerunde site Ask a scientist.
Daar vond ik het begin van een antwoord.
Je zal verstomd staan van de enormiteit van de cijfers.
Ik hoop toch dat je van zo iets nog verstomd kan staan.

Men schat dat er alleen al in onze Melkweg 1010 (dat is 10 miljard) sterren voorkomen.
Men schat dat er in het bekende heelal 1010 melkwegstelsels voorkomen. 
Volgens deze schatting is het aantal sterren in het bekende heelal dus:
1010 x 1010 = 1020 = 100.1018 = 100.(106)3 = 100 triljoen = 100.000.000.000.000.000.000 sterren, hemellichamen zoals onze zon !!!

En hoeveel zou je er daar van kunnen zien op een heldere nacht, ver van storende lichtvervuiling? Een paar duizenden?
Voor een meer gefundeerd antwoord kwam ik bij Universe Today terecht.
Wat met het blote oog zichtbaar blijft hangt natuurlijk af van de helderheid van de ster.

Helderheid van sterren wordt in magnitude uitgedrukt.
Maar wat is magnitude? Dat is een beetje ingewikkeld.
Het is een logaritmische schaal voor de schijnbare helderheid, d.w.z. de helderheid zoals wij ze waarnemen.
Hoe helderder het hemellichaam, hoe kleiner de magnitude.
De kalibratie van de magnitudeschaal is zó, dat Vega, de op één na helderste ster in onze noordelijke hemel, een magnitude 0 gekregen heeft.
Je kan Vega zien links bovenaan in het beeld hierboven.
Een verschil van 1 magnitude, komt overeen met een helderheidsverschil
van (2,512)1.
Die 2;512 is het getal van Pogson, een Engelse astronoom die aan de basis lag van de magnitudeschaal.
Een helderheidsverschil van 100 komt overeen met een magnitude 5, want
(2,512)5 = 100.
Hemellichamen die helderder zijn dan Vega, hebben negatieve magnitudes.
Onze zon heeft b.v. een magnitude –26,5. Jupiter had deze week een magnitude -2,94 en de maan er naast een magnitude -11,87.
In ideale omstandigheden kunnen er met het blote oog nog hemellichamen waargenomen worden tot magnitude 6.
Dus sterren die (2,512)6 of ongeveer 250 keer minder helder zijn dan Vega.
Op basis daarvan bereken astronomen dat er in beide hemelhelften samen zo’n 6000 sterren zichtbaar zijn.
In onze noordelijke helft zouden er dit dan zo’n 3000 moeten zijn.
Maar een aantal staat zo laag bij de horizon dat ze niet te zien zijn.
Laten we dus maar afronden op 2000 ongeveer.

Geloof je me niet?
Ga dan maar tellen vanavond.
Als het helder is tenminste en je “de tel niet kwijt geraakt”…

Geen opmerkingen:

Een reactie posten